Πώς γεννιούνται οι ήρωες μιας ιστορίας;

Με ρωτάνε πώς σκέφτηκα αυτόν τον ήρωα για να γράψω βιβλίο. Μμμ… Για να σκεφτώ… Ναι, βέβαια, είναι άξιον απορίας αυτό… Πώς γεννιέται ένας ήρωας και τι τον δημιουργεί; Πώς «τον κάνουμε να υπάρχει» και πώς καθορίζουμε τις ενέργειές του; Πώς ένας συγγραφέας τον «γεννά» και πώς αποφασίζει τι θα του συμβεί;

Είναι μια απορία που την είχα και εγώ ως παιδί… Όταν διάβαζα το «Φιλενάδα, φουντουκιά μου» τής Αγγελικής Βαρελά ή «Τα μαγικά μαξιλάρια» τού Ευγένιου Τριβιζά, τριγυρνούσε μέσα στο μυαλό μου αυτή η απορία… Πώς εμφανίστηκαν αυτοί οι ήρωες, ο Δώρος (στο Φιλενάδα Φουντουκιά μου) ή ο Αντώνης (στα Μαγικά μαξιλάρια) ή οποιοσδήποτε άλλος σε έναν κατάλογο από αγαπημένα μου βιβλία, που διάβασα ως παιδί. Μα είναι δυνατόν αυτά τα παιδιά, αυτοί οι ήρωες, να μην υπάρχουν στ’ αλήθεια; Να μη βρίσκονται ως γείτονες, συμμαθητές, αδέρφια, φίλοι ή κάτι άλλο τελοσπάντων, στην καθημερινότητα των συγγραφέων; Δε γίνεται αυτό! Πώς γεννήθηκαν απ’ το … τίποτα;

Μέχρι που ένας ήρωας χτύπησε και τη δική μου πόρτα…

Ο Μάριο Βάργκας Λιόσα στο βιβλίο του «Επιστολές σ’ ένα νέο συγγραφέα» (Εκδόσεις Καστανιώτη), γράφει -ανάμεσα σε όσα υπέροχα αναφέρει για τη συγγραφή- και ότι «Τα θέματα επιβάλλονται στους συγγραφείς μέσω των βιωμάτων τους» και χαρακτηριστικά λέει ότι «Στην επιλογή του θέματος η ελευθερία του συγγραφέα είναι σχετική, ίσως ανύπαρκτη». Αναδύονται, δηλαδή, από την «αποθήκη», θα λέγαμε της μνήμης και των εμπειριών του και κρούουν την πόρτα του συγγραφέα, φωνάζοντας: «Γράψε για εμένα! Εδώ είμαι! Πρέπει να γράψεις για εμένα!».

Όταν αγόρασα αυτό το βιβλίο, είχα ήδη ξεκινήσει τη συγγραφή γενικότερα, όμως κάτι παραπάνω ήθελα να μάθω για αυτή την τέχνη. Όχι ότι ένα βιβλίο μόνο του μπορεί να αποτελέσει ακρογωνιαίο λίθο για την κατάκτηση αυτής της δεξιότητας… Όχι, δε λέω αυτό. Όμως, σίγουρα, μπορεί να αποτελέσει ένα κίνητρο επιπλέον για την «αναγνωριστική», να δούμε τι συμβαίνει, τι βρίσκεται παραπέρα… Και όντως, αυτό το βιβλίο ήταν για εμένα κάτι που τάραξε τα νερά της δημιουργικότητάς μου και μ’ έκανε ν’ αναρωτηθώ και εγώ η ίδια, πώς αναδύθηκε ο Λευτέρης και πώς ο κύριος Άγγελος, στο βιβλίο μου «Ποτέ μην τα παρατάς!» (εκδόσεις Θύρα).

Εάν λάβω σοβαρά υπόψη μου τα λεγόμενα και γραπτά τού Μάριο Βάργκας Λιόσα, δεν έχω κανένα (ή ελάχιστο μόνο) δικαίωμα, να λέω ότι ΕΓΩ διάλεξα αυτό το θέμα, ΕΓΩ διάλεξα αυτήν την ιστορία, ΕΓΩ αποφάσισα για τη συγκεκριμένη πλοκή και εξέλιξη και ΕΓΩ στο τέλος έδωσα στο Λευτέρη την ελευθερία του, όπως γίνεται και στο βιβλίο. (Όσοι δεν το έχετε διαβάσει, αξίζει να το διαβάσετε και να ακολουθήσετε τον ήρωα στην απελευθέρωση που καταφέρνει τελικά).

Θα συμπεράνω, τελικά, ότι τον ήρωα δεν τον δημιούργησα ΕΓΩ ΚΑΤΑ-ΔΙΚΟ ΜΟΥ. Ο ήρωας -και στο συγκεκριμένο βιβλίο οι ήρωες, γιατί υπάρχει και ο κύριος Άγγελος- αναδύθηκαν από τις αποθήκες τού μυαλού μου. Γεννήθηκαν εκεί μέσα και δημιουργήθηκαν από τα βιώματά μου, τις αναμνήσεις μου και τις εμπειρίες μου!

Επειδή, όμως, είμαι και μαμά, θα τολμήσω να κάνω και έναν παραλληλισμό -όσο γίνεται δηλαδή, γιατί η ανθρώπινη ζωή δε συγκρίνεται με τίποτα! Όταν κυοφορούμε ένα έμβρυο και μεγαλώνει στην κοιλιά μας, όσο περνάει ο καιρός και αρχίζουμε να το νιώθουμε να κινείται, να στριφογυρίζει και να κλωτσάει, αναρωτιόμαστε πώς θα είναι! «Αχ, να γεννηθεί με το καλό, να το δω! Θα είναι αγόρι ή κορίτσι; Να δω το προσωπάκι του!», λέμε. «Σε ποιον θα μοιάζει; Άραγε θα έχει μαλλάκια; Τα μάτια του πώς θα είναι;» Δεν μπορούμε, όμως, εμείς να κάνουμε κάτι γι’ αυτό! Όπως είναι το μωρό, είναι! Αυτά είναι θέμα γονιδίων και δεν εξαρτώνται από εμάς!

Κάπως έτσι, θαρρώ, είναι και το εκάστοτε δημιούργημα, είτε συγγραφικό είτε οποιοδήποτε άλλο. Τουλάχιστον, εγώ, κάπως έτσι το βίωσα. Για μεγάλο διάστημα, μου χτυπούσε την πόρτα ένα παιδί που είχε κάποιο πρόβλημα και χρειαζόταν βοήθεια. Ήθελε να γράψω γι’ αυτό και ζητούσε οπωσδήποτε κάποιον δάσκαλο ή κάποια δασκάλα να το βοηθήσει, να βγει από το πρόβλημά του. Να τος, λοιπόν, ο Λευτέρης! Να τος και ο κύριος Άγγελος! Οι δυο τους έγιναν μία δυάδα, που κατόρθωσε να επιτύχει τη λύτρωση, ώστε η ιστορία να τελειώσει με ένα πολύ ελπιδοφόρο μήνυμα, «Ποτέ μην τα παρατάς!».

Μάλλον, λοιπόν, μέσα μου βρισκόταν ένα παιδί, που χρειάστηκε κάποια στιγμή βοήθεια, αλλά και ένας δάσκαλος, που θέλησε να την πρόσφερε απλόχερα. Δε δίστασε, μάλιστα, στο τέλος τής βράβευσης να κλάψει από χαρά, για την επιτυχία τού μαθητή του! Έτσι, όπως δακρύζω κι εγώ, κάθε φορά που διαβάζω το βιβλίο που έγραψα… Ο κύριος Άγγελος είναι ο δάσκαλος που κάθε παιδί, αξίζει και δικαιούται να έχει, έστω και μία φορά στη ζωή του!

Αυτό, έχω ως απάντηση, σχετικά με το πώς δημιουργήθηκαν οι ήρωες και η ιστορία μου…